Φαίνεται πως τελικώς η χαρισματική Ρωσσίδα soprano έχει χωρίσει το κοινό της όπερας διεθνώς σε δύο στρατόπεδα. Στους φανατικούς υποστηριχτές της και στους ακόμα φανατικότερους επικριτές της που επιστρατεύουν συνεχώς το ιερό φάντασμα της Maria Callas για να το αντιπαραθέσουν σε αυτήν.
Οι διαφωνίες και οι "αψιμαχίες" δεν στερούνται ενίοτε επιπολαιοτήτων, ακροτήτων ακόμα και τερατωδών ανοησιών.
Η Callas υπήρξε σίγουρα Η divina , ένα τέτοιο καλλιτεχνικό μέγεθος που είναι πολύ αμφίβολο αν θα το φτάσει κάποια άλλη soprano ξανά (και μιλάμε πάντα για δραματική coloratura, γιατί σε επίπεδο βαγκνερικής soprano ο θρόνος της Kirsten Flagstad στον 20ό αιώνα φαίνεται απόρθητος, ακόμα και από την Birgit Nilsson).
Όμως τώρα έχουμε 2009, υπάρχουν και άλλα ταλέντα που πρέπει να φανούν και να διεκδικήσουν τους "θρόνους" τους, όπως έχει αναμφίβολα τον δικό της θρόνο η Callas, ή η Joan Sutherland. Ωστόσο θα πρέπει να είναι πάντα φανερό ότι μιλάμε για διαφορετικές φωνές μεταξύ τους, τόσο ώστε η ιδέα της "σύγκρισης" να αποβαίνει κάποτε παιδιάστικη...Αλλά ποιος είπε ότι οι οπαδοί ενός κατεξοχήν σοβαρού είδους τέχνης όπως η όπερα στερούνται κάποτε παιδιαρισμάτων;
Κατά τη γνώμη μου, οι επικριτές της Anna Netrebko είναι στο πλείστον στενοκέφαλοι και "κολλημένοι άσχημα " με το παρελθόν, όσες ανοησίες και αν πετάνε από την άλλη πλευρά οι πιο φανατικοί από τους υποστηριχτές της.
Ακόμα κρίνω εντελώς γελοίο το επιχείρημα ότι η ομορφιά της Ρωσσίδας είναι ο λόγος που την καθιέρωσε στην διεθνή όπερα και ο κυριότερος παράγων που συνετέλεσε στην εμπορική επιτυχία της.
Από πότε η ομορφιά μιας soprano μπορεί να αποβεί τελικώς ..."μειονέκτημα" , αυτό μόνο οι κατά φαντασίαν "πουρίστες" μπορούν να μας ξεκαθαρίσουν. Με αυτή τη λογική γιατί ας πούμε να μην οφείλει εκεί και η Beverly Sills, που υπήρξε επίσης πολύ ωραία γυναίκα, ένα μεγάλο μέρος της επιτυχίας της σε παλαιότερους καιρούς και όχι στην ανεπανάληπτη ικανότητα της λυρικής colοratura φωνής της ; (το ίδιο ερώτημα ισχύει φυσικά και για την καλλονή soprano των δεκαετιών του 50 και του 60 Anna Moffo).
Το ένα αναιρεί το άλλο; ή είναι ανθρωπίνως δυνατόν το ένα να λειτουργήσει επιβοηθητικά του δευτέρου;
Μα είναι απλό. Η Beverly Sills ανήκει σε ένα "καταξιωμένο παρελθόν", και συνεπώς η ανοησία και η στενομυαλιά μπορούν να εξαντλούνται στις πιο νέες καλλιτέχνιδες της όπερας (και η Angela Gheorghiu δεν έχει ακούσει λίγα υποτιμητικά για το αδιαμφισβήτητο ταλέντο της, σε σχέση με την φυσική ομορφιά της).
Όπως και να το κάνουμε όμως η Anna Netrebko έχει αντικειμενικά σπουδαία φωνή και φαίνεται να "κερδίζει την μάχη" και οι οπαδοί της αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο τα τελευταία χρόνια.
Στο κάτω κάτω κάθε φωνή διακρίνεται και από ένα χαρακτηριστικό γνώρισμά της : η φωνή της Callas για την βαθειά ανθρωπιά της και την μεγάλη υποκριτική δεινότητά της (είναι αμφίβολο αν η ίδια ένοιωθε ποτέ ότι "υποκρίνεται" θεατρικά - ζούσε στη κυριολεξία τους ρόλους της σε ένα ανώτερο συνειδησιακό επίπεδο, εκεί όπου ζωή και τέχνη δεν ξεχωρίζονται πλέον...), η φωνή της Joan Sutherland για την αριστοκρατικότητά της και την σκανδαλωδώς άψογη τεχνική της, αλλά η Netrebko έχει αυτό που λέμε πραγματικά όμορφη φωνή. Αν είναι κάποιος ειλικρινής θα πρέπει να παραδεχθεί ότι το φωνητικό κάλλος της είναι ισάξιο του εξωτερικού της.
Και ακόμα, η ηθοποιία της είναι κατά κανόνα θαυμαστή. Ο ρόλος της Violetta π.χ.στην "La Traviata", δεν είναι καθόλου εύκολος, και δεν είναι υπερβολή αν πει κάποιος πως μιλάμε στην ουσία για τρεις διαφορετικούς ανθρώπους στις τρεις πράξεις που η Violetta καλύπτει πίσω από τη προσωπικότητά της. Με πολύ έντονες ψυχολογικές μεταπτώσεις και αναστρέψιμες διαθέσεις σε ελάχιστο χρόνο. Και εδώ η Netrebko αποδίδει σε υποκριτικό επίπεδο πάρα πολύ καλά.
Στη συγκεκριμένη εξαιρετική παρουσίαση της "La Traviata" του Verdi στο Salzburg (από την οποία και το πρώτο βίντεο πάνω), οι "αψιμαχίες" ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα κορυφώθηκαν. Μέχρι και τα σκηνικά του Willy Decker κατηγορήθηκαν από τους "επικριτές" ως "υπερμοντερνιστικά" κλπ.
Και όμως, ήταν μια από τις καλύτερες ερμηνείες της όπερας που έγιναν ποτέ, και τα σκηνικά, τουλάχιστον κατά την δική μου γνώμη ήταν έξοχα.
Προσωπικά δεν είμαι άκριτος υποστηριχτής κάθε τι "συγχρόνου" στη παρουσίαση μιας όπερας (ακόμα θυμάμαι εκείνο το ναυάγιο της Erika Miklósa στο "Mαγικό Aυλό" του Mozart με τα υπερφίαλα και εντελώς γελοία μέσα στην ψευδομοντερνικότητά τους σκηνικά), αλλά κρίνω αναλόγως του αποτελέσματος. Αν το αποτέλεσμα είναι επιτυχημένο και ταιριαστό τότε δεδικαίωται και η πρόθεση.
Όπως και να έχει, η όλη αντιπαράθεση, με έκανε πρόσφατα να ξενυχτήσω επί τρία συνεχόμενα βράδια ψάχνοντας στα CD's μου καθώς επίσης και στα αρχεία του pc μου να ακούσω ξανά όλες τις ερμηνείες της "La Traviata" που έχω. Από την πράγματι θεϊκή και αξεπέραστη της Callas, την επίσης μοναδική της Beverly Sills, την ιδιαζόντως ευαίσθητη της Anna Moffo, την μεγαλειώδη ακόμα ερμηνεία της Joan Sutherland σημείο αναφοράς πλέον σήμερα για την "La Traviata", μέχρι την πολύ δυνατή (μερικές φορές στη κυριολεξία!) της Angela Gheorghiu (με έναν Sir Georg Solti στο podium του Royal Opera House του Λονδίνου), την αξιοπρεπή της Kiri Te Kanawa και την εντελώς απαράδεκτη της κατά τα άλλα πολύ καλής μεν, ωστόσο ατυχησάσης έξω από τα δικά της γνώριμα πεδία της μπαρόκ όπερας Mireille Delunsch...
Και φυσικά και εκείνη της Anna Netrebko, που γρήγορα έγινε μια από τις αγαπημένες μου ερμηνείες-εκδοχές της "La Traviata" του Verdi.
Στο πρώτο βίντεο, μπορείτε να διαβάσετε και επικολλημένα tips σχετικά με την αδιαμφισβήτητη ικανότητα και ομορφιά της φωνής της Anna Netrebko (και όχι της ιδίας!).
Και στο δεύτερο βίντεο η Anna Netrebko πάλι σε μια πραγματικά έξοχη ερμηνεία της "Rusalka" του Dvořák .
