Tuesday, February 14, 2012

BUXTEHUDE, BRUHNS, BÖHM, SCHÜTZ, SCHEIDT: The German Baroque Masters


Κορυφαίοι συνθέτες πριν λάμψει η μεγαλοφυία του Johann Sebastian Bach, οι οποίοι δόμησαν με σχεδόν ανακτορικό τρόπο, αν μπορώ να το πω έτσι, το γερμανικό μπαρόκ. Μόνο ο Georg Böhm είναι σχεδόν σύγχρονος του Bach, εικοσιτέσσερα χρόνια μεγαλύτερός του και σε μεγάλο βαθμό υπήρξε ένας από τους κύριους "δασκάλους" του και, βέβαια, μια πολύ σημαντική επιρροή γι' αυτόν.



Στο πρώτο βίντεο, διαρκείας δύο ωρών και έξι λεπτών περίπου, μπορείτε να ακούσετε διάφορα έργα του μεγάλου Dietrich Buxtehude (1637 - 1707), που υπήρξε ο επιδραστικότερος δάσκαλος στο εκκλησιαστικό όργανο για τον Bach, και ίσως η πιο η σημαντική μορφή του γερμανικού μπαρόκ πριν την εμφάνιση του δευτέρου.

Είναι ιλιγγιώδες ίσως να αναλογιστεί κάποιος πόσα χρωστάει η μουσική τέχνη στον μεγάλο Δανο-γερμανό οργανίστα και συνθέτη, κυρίως όσον αφορά την ανάπτυξη και μετεξέλιξη του stylus phantasticus για το εκκλησιαστικό όργανο σε καθαρά βορειο-γερμανικά πλαίσια.

Συγκεκριμένα ακούγονται τα έργα με αριθμούς καταλόγου BuxWV: 142, 209, 218, 136, 222, 155, 221, 151, 152, 191, 158, 204, 205, 150, 153, 194, 192, 143, 206, 208.

Ακούγονται ακόμα τρία πρελούδια για όργανο του Nicolaus Bruhns (1665 - 1697)· (preludes in e (2) and G,chorale prelude on "Nun komm, der Heiden Heiland").

Πολύ αξιόλογος συνθέτης και ο Bruhns, προσέξτε ιδιαίτερα τα πρελούδια που ακούγονται στο βίντεο μετά τα έργα του Buxtehude, - από τα έργα ορόσημα στην όλη μουσική φιλολογία του γερμανικού μπαρόκ.



Στο δεύτερο βίντεο μπορείτε να ακούσετε τρία πρελούδια για όργανο του Georg Böhm (το όνομά του αναγράφεται λανθασμένα στο βίντεο).

Ο Böhm, όπως προελέχθη, είναι ο δεύτερος μετά τον Buxtehude πιο σημαντικός δάσκαλος και επιρροή για τον νεαρό Johann Sebastian Bach, και ακόμα, ο εφευρέτης της chorale partita, ένα από τα πλέον όμορφα άνθη της γερμανικής συνθετικής θεματολογίας και τεχνικής στο όργανο.



Τα δύο επόμενα έργα ανήκουν σε δυο πιο παλαιούς χρονολογικά συνθέτες της πρώιμης περιόδου του γερμανικού μπαρόκ.

Στο τρίτο βίντεο μπορείτε να ακούσετε το έξοχο "Magnificat" SWV 468 του Heinrich Schütz (1585 - 1672), εξ ίσου μεγάλη μορφή πριν από τον Johann Sebastian Bach. Αξίζει να σημειωθεί πως η πρώτη γερμανική όπερα, η "Dafne", που παρουσιάστηκε στο Torgau το 1627 συνετέθη από τον Heinrich Schütz.

Και τέλος στο βίντεο που ακολουθεί, το πανέμορφο χορωδιακό "Jauchzet Gott, alle Land" SSWV 249 του Samuel Scheidt (1587 - 1654).

Ο Scheidt είχε πάει στο Amsterdam όπου και μαθήτευσε κοντά στον μεγάλο Ολλανδό οργανίστα και συνθέτη Jan Pieterszoon Sweelinck (ένας από τους πλέον αγαπημένους μου συνθέτες για όργανο και harpsichord).
Ο συνθέτης υπήρξε εκείνος που κατά μείζονα λόγο έστρεψε και "κράτησε" την γερμανική μουσική της πρωίμης περιόδου του μπαρόκ στο έδαφος της προτεσταντικής μεταρρύθμισης διατηρώντας τον καθαρά, να το πούμε έτσι, θρησκευτικό χαρακτήρα στα περισσότερα έργα του γερμανικού μπαρόκ.




Δεν αναφέρθηκα καθόλου στον Händel και τον Telemann (όπως επίσης και σε πολλούς άλλους· είναι αδύνατον να περικλείσεις το γερμανικό μπαρόκ πριν από τον Bach σε μερικούς συνθέτες, έστω και αν είναι ίσως οι πιο σημαντικοί αυτής της περιόδου). Ο πρώτος θα πρέπει να θεωρηθεί μάλλον εκφραστής του βρεττανικού μπαρόκ, παρά την γερμανική καταγωγή του, ενώ ο δεύτερος, ο σπουδαιότερος ίσως συνθέτης της πιο ύστερης περιόδου του γερμανικού μπαρόκ, παραμένει εν τούτοις με το ένα πόδι σε αυτό και με το άλλο σε ό,τι έμελε αργότερα να διαμορφώσει εκείνο που καλούμε "κλασσική μουσική".
Ο Telemann συνιστά κομβικό σημείο και μετάβαση επομένως, με παρόμοιο ίσως τρόπο που το συνιστά και η σχολή του Mannheim.

Η διαφορά ωστόσο ανάμεσα στον Telemann και τους συνθέτες της σχολής του Mannheim, είναι πως ο Telemann ανάμεσα στο μπαρόκ και το κατά κάποιο τρόπο πρωτομόρφωμα της κλασσικής μουσικής παραμένει περισσότερο στο πρώτο, ενώ οι συνθέτες του Mannheim περισσότερο στο δεύτερο.